Biệt thự Cầu Đá (còn gọi lầu Bảo Đại – Nha Trang) là tên gọi chung của một quần thể kiến trúc gồm 5 ngôi biệt thự và một số kiến trúc phụ trợ khác được xây dựng vào năm 1923 trên núi Cảnh Long (núi Chụt), một núi nhỏ nhưng rất nổi tiếng ở Nha Trang bởi địa thế đặc biệt.
Từ trung tâm thành phố Nha Trang, đi dọc theo “phố biển” Trần Phú về phía nam tới gần cuối đường, sát bến cảng, sẽ gặp một ngọn núi nhỏ bên trái với một con đường nhỏ dẫn lên. Đi theo lối này lên núi, một không gian tràn đầy màu sắc hoa lá và khung cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp mở rộng. Những kiến trúc xinh xắn ẩn hiện sau những tán cây.
Đó là khu biệt thự Cầu Đá, hay vẫn thường được gọi là lầu Bảo Đại – Nha Trang.
BIỆT THỰ CẦU ĐÁ – NHỮNG BÔNG HOA BÊN VỊNH NHA TRANG
Trong những năm đầu thập kỷ 20 của thế kỷ 20, chính quyền Pháp ở Đông Dương đã triển khai một chiến lược nghiên cứu biển ở biển Đông và khu vực Đông Nam Á. Đó là tiền đề cho việc ra đời Hải học viện Đông Dương (sau này là Viện Hải dương học Nha Trang, thuộc tỉnh Khánh Hòa).
Nhưng trước khi Hải học viện Đông Dương được thành lập và xây dựng, người Pháp đã thiết lập một cơ sở hạ tầng – kiến trúc khác ở thành phố biển này để làm nơi ăn ở, làm việc, nghỉ ngơi cho các nhà nghiên cứu khoa học, các nhà hải dương học đến từ phương Tây.
Đó là khu biệt thự Cầu Đá trên núi Cảnh Long, nằm sát bờ biển, gần cảng Cầu Đá, hiện thuộc địa phận phường Vĩnh Nguyên, TP.Nha Trang, Khánh Hòa.
Biệt thự Cầu Đá là tên gọi chung của một quần thể kiến trúc gồm 5 ngôi biệt thự và một số kiến trúc phụ trợ khác được xây dựng vào năm 1923 trên núi Cảnh Long (còn có tên khác là núi Chụt), một núi nhỏ nhưng rất nổi tiếng ở Nha Trang bởi địa thế đặc biệt.
Cảnh Long được ví như một con rồng xanh chạy dài ôm lấy biển Nha Trang. Vị trí xây dựng biệt thự nằm trên mỏm núi nhô ra phía biển với diện tích mặt bằng khoảng 12ha, có độ cao 50m so với mực nước biển.
Năm ngôi biệt thự tọa lạc trên 3 mỏm đồi cao của núi Cảnh Long, được người Pháp đặt bằng 5 cái tên rất lãng mạn của 5 loài cây – hoa được trồng nhiều trong khuôn viên khu biệt thự.
Biệt thự thứ nhất nằm ở ngọn đồi cuối cùng của mỏm núi nhô ra gần biển nhất có tên là “Les Agaves” – Xương Rồng, biệt thự thứ hai ở ngọn đồi tiếp theo về phía trong đất liền là “Les Frangipaniers” – Bông Sứ; ba biệt thự còn lại nằm trên ngọn đồi thứ ba lần lượt có tên: “Les Bouguinvillés” – Bông Giấy, “Les Flamboyants” – Phượng Vĩ, “Les Badamniers” – Cây Bàng.
Chính tiến sĩ Armand Krempt (người Pháp gốc Đức), sau này là giám đốc đầu tiên của Hải học viện Đông Dương là người trực tiếp chỉ huy thiết kế xây dựng đồ án biệt thự Cầu Đá. Sau khi hoàn thành xây dựng biệt thự, người Pháp xây dựng Hải học viện Đông Dương vào năm 1925, nằm ngay gần đó.
Tiến sĩ Armand Krempt cũng là chủ nhân đầu tiên của biệt thự Xương Rồng – biệt thự có vị trí và kiến trúc đẹp nhất.
Năm ngôi biệt thự đều được xây dựng với quy mô nhỏ nhắn, xinh xắn, có 2 tầng, theo phong cách cổ điển Pháp. Tuy kiến trúc mỗi biệt thự đều khác nhau nhưng lại có nét tương đồng, thống nhất.
Đó là sự đơn giản trong hình khối với những chi tiết trang trí vừa phải, trang nhã, không quá cầu kỳ rườm rà nhưng cũng không hề khô cứng đơn điệu. Tất cả hệ thống cửa đều 2 lớp trong kính ngoài chớp phù hợp với khí hậu nhiệt đới.
Các tác giả đã kết hợp khéo léo giữa kiến trúc phương Tây với nghệ thuật hoa viên phương Đông, tạo sự hài hòa trong tổng thể giữa kiến trúc công trình, sân vườn và cảnh quan thiên nhiên. Năm ngôi biệt thự Cầu Đá được ví như những bông hoa đẹp bên vịnh Nha Trang, tô điểm thêm cho nhan cho phố biển.
TỚI LẦU BẢO ĐẠI – NHA TRANG
Năm 1926, Bảo Đại lên ngôi hoàng đế, và trở thành vị vua cuối cùng của nhà Nguyễn – triều đại phong kiến cuối cùng trong lịch sử Việt Nam.
Trong bối cảnh có nhiều biến động về chính trị, ngoại giao, người Pháp đã chuyển giao hai ngôi biệt thự Xương Rồng và Bông Sứ cho triều đình nhà Nguyễn và vua Bảo Đại nhằm đạt những lợi thế chính trị.
Trong quãng thời gian từ năm 1940 – 1945, vua Bảo Đại và hoàng hậu Nam Phương cùng gia đình đã thường xuyên tới nơi đây nghỉ ngơi và giải trí, câu cá, tắm biển… Vì lý do đó, khu biệt thự Cầu Đá được gọi chung là lầu Bảo Đại – Nha Trang.
Biệt thự Xương Rồng và Bông Sứ – hai ngôi biệt thự đẹp nhất – được vua Bảo Đại và hoàng hậu Nam Phương sử dụng, nghỉ ngơi trong một khoảng thời gian không quá ngắn ngủi và để lại nhiều dấu ấn. Cửa hướng đông của biệt thự Bông Sứ có lối đi sang biệt thự Xương Rồng được tạo thành hoa viên.
Còn biệt thự Xương Rồng – lại là một điểm ngắm cảnh tuyệt vời vì nằm ở mỏm núi vươn ra biển. Từ đây có thể ngắm được khung cảnh bao la của vịnh Nha Trang, nhìn thấy cả thành phố bên bờ biển có dáng cong mềm mại.
Biệt thự Xương Rồng quay thẳng về hướng đông, đón mặt trời buổi sáng, đón gió lộng từ biển. Từ đây cũng có lối xuống bến tàu, lối xuống bãi tắm rất đẹp có tên là bãi tắm Hoàng Hậu. Bãi tắm Hoàng Hậu tuy nhỏ nhưng được coi là một trong bãi tắm đẹp nhất Nha Trang.
Ở đường ra bãi tắm nơi gành biển có hòn đá tảng to là nơi vua Bảo Đại thường ngồi câu cá.
Năm 1954, sau khi người Pháp thất bại ở Điện Biên Phủ, hiệp định Genève được ký kết và nước Việt Nam tạm thời chia làm hai miền. Gia đình tổng thống Ngô Đình Diệm trở thành chủ nhân mới của hai biệt thự Xương Rồng và Bông Sứ.
Biệt thự đổi tên: Xương Rồng thành Nghinh Phong (đón gió) và Bông Sứ thành Vọng Nguyệt (ngắm trăng). Và trong rất nhiều những cái tên của cụm kiến trúc này, như biệt thự Cầu Đá, biệt điện Cầu Đá, dinh Bảo Đại – Nha Trang, biệt điện Bảo Đại – Nha Trang… thì cái tên lầu Bảo Đại là cái tên phổ biến nhất, được sử dụng nhiều nhất.
CÒN LẠI DẤU XƯA?
Sau khi đất nước thống nhất vào năm 1975, khu biệt thự Cầu Đá – lầu Bảo Đại trở thành một điểm tham quan, du lịch.
Các biệt thự xưa hiện được khai thác kinh doanh khách sạn. Một số kiến trúc khác được xây mới như nhà hàng Bảo Đại, nhà hàng Hoàng Hậu, một số nhà nghỉ và các công trình phụ trợ khác.
Năm ngôi biệt thự đã có gần một 100 năm tuổi. Thời gian và những tác động của con người đã tạo ra ít nhiều làm biến đổi.
Việc khai thác kinh doanh những biệt thự này và xây dựng thêm các công trình khác trong khuôn viên có những dấu hiệu ảnh hưởng tiêu cực đến cảnh quan và không gian kiến trúc. Bên cạnh đó, việc phát triển các dịch vụ du lịch cũng tạo nên hệ lụy xấu về môi trường.
Mong đợi rằng, trong tương lai, khu du lịch Bảo Đại sẽ có một quy hoạch xây dựng mới để bảo tồn cảnh quan kiến trúc và môi trường tốt hơn, để lầu Bảo Đại mãi vẫn là những bông hoa tô điểm thêm cho nhan sắc của thành phố biển Nha Trang.
Nguồn: qpdesign
0 Nhận xét